Ge zijt niet de enige die onzichtbare drempels heeft die maken dat je ergens niet kan binnenstappen. Dat je met iemand niet kan praten. Dat je geen werk vindt, geen hobby, geen lief of geen rust… Onze veerkrachtexperten vertellen over hun drempels. Hun sensorische, sociale, cognitieve, of emotionele – steeds onzichtbare – drempels en hoe ze toch proberen waardig en vol wankelmoed deel te nemen aan het leven.

Kan je een voorbeeld geven van je drempel?

“Door onze kwetsbaarheid en onze wrijvingen te benoemen kunnen we, zonder onze spieren op te spannen, ons sterker maar begripvoller opstellen.”


De paradoxale onveiligheid van veiligheid.
“Ik leef in een norm van onveiligheid, ik ben het dus gewoon om me onveilig te voelen. Dit geeft me een vals gevoel van veiligheid, want ik weet, wanneer ik me in een onveilige situatie bevind, welk masker ik moet opzetten. Als ik me dan eens veilig voel, geeft met dat een heel onwennig gevoel, waardoor ik terug verval in een situatie van onveiligheid, ik heb dan geen houvasten om op terug te vallen.”


‘De maatschappij stelt zo’n hoge
verwachtingen, dat we soms geen tijd hebben om stil te staan bij onszelf.’

“Ik ben nooit serieus genomen, dan is het omgekeerd, je stelt jezelf geen vragen. De vragen worden voor jou gesteld. Ikzelf ervaar geen grenzen, maar er zijn blijkbaar wel anderen die over mij struikelen.

Als mensheid zijn we gebaat bij mildheid (voor jezelf en de ander), kwetsbaarheid (durven en mogen breken; “mogen wegspringen”), eerlijkheid (zonder masker leven) en duidelijkheid (voorspelbaarheid en controle; het leven hoeft je niet te verrassen zoals een koude emmer water die je over je hoofd krijgt.)

“Ik heb steeds minder tijd om de tijd stil te zetten, ik heb gewoonweg geen tijd om tijd te maken. Niets staat stil, en ik heb zelfs geen tijd om erover na te denken. Als kind kon ik af en toe eens verdwijnen in het spel, nu moet ik altijd aanwezig zijn en leven volgens de verwachtingen die aan mij worden gesteld. Ik wil gewoon eens tijd hebben om even te vergeten, en dan valt alles wel op zijn plaats.”

“Als je je aanpast, als je toegeeft aan de verwachtingen, dan maak je je drempel onzichtbaar. En dat kunnen we juist zo goed, ons aanpassen.”

Welke reactie op je drempel raakt jou?

“Wanneer je de ongemakken aankaart en deze in het gesprek gooit stap je als het ware op een stammelige hangbrug. Wanneer er reactie uitblijft sta je alleen op de brug, en er is niemand die er mee op stapt. Ze laten je in je nakie staan. Wat doe ik dan? Ga ik terug? Of steek ik over? Wanneer iemand je drempel minimaliseert, gaan ze aan het begin van de brug staan en roepen ze: ‘Hé, Wat sta jij daar nu weer te doen?!’. Als ze het contact stopzetten en je blokkeren, dan knippen ze de brug door zonder waarschuwing. Dat geeft je een gevoel van neer te vallen in de ravijn. Hoe verder je gaat op die brug, hoe meer moeite je doet om de ander te bereiken, hoe harder de val is.”

“Je past niet in het vakje? Dan tekenen ze wel een vakje voor u, net zoals in een strip of cartoon.”

“Als alles zwart-wit moet zijn geeft dat een onzeker en onveilig gevoel. Mag ik niet gewoon grijs of gekleurd zijn? Er is duidelijk nog veel nood aan plekken waar je de hele regenboog mag zijn.”


“De communicatie afbreken voelt heel
onveilig en eenzaam. Kom me tegemoet
als ik moeite doe en mij openstel.”


Bij u lukt altijd alles, zeggen ze; ‘Hoe doe je dat toch?’ Maar dat is echt niet zo, alles in mijn hoofd is aan het stormen. Ik speel gewoon een show, en het applaus doet me voortdoen.”

“Ik voel me niet goed als ik mezelf niet kan zijn en de tijd niet krijg om te zoeken wie ik ben.”

Kom naast mij staan, en kijk niet neer op mij van vanboven, vanop je balkon met expertise en ervaring, vanuit je ‘beter weten’.

Welke reacties, ingrepen helpen jou om de drempel over te komen?

Vraag toestemming: “Zoveel situaties zijn maatschappelijk geaccepteerd geraakt dat niemand nog vraagt of ze wel oké zijn. Vaak zijn ze dat voor mij niet, wat nu?”

“Ik had nood aan iemand die me stil zette, letterlijk, en mij open deed, eens in mij keek en gewoon luisterde. Om dan te zeggen: ‘Doe dat masker af, en stop eens met die show.'”

“Maak geen drama als ik iets niet oké vind, het is écht vaak niet persoonlijk.”


”Maak me attent op mijn kwaliteiten, geef aan waar ik wél fier op kan zijn.”

“Als we naar elkaar kijken, zien we elkaar, we zijn elkaars spiegel.”

Paul Rodin – The Cathedral

“Ik wil gezien en behandeld worden zoals ik echt ben. Iemand die u ziet, zelfs al wil je niet gezien worden, zelfs als je zelf denkt dat je het niet verdient om gezien te worden.”

Welk aspect van jouw drempel zou je willen dat iedere politicus, of dokter, of arbeidsbemiddelaar, schoonmoeder of leerkracht snapt?

“Wat je ziet is niet altijd wat er aan het gebeuren is, en probeer daarachter te geraken”

Elke seconde dat je je onveilig voelt, hoe meer je systeem zegt van ‘ik’, het is een biologische reactie van egoïsme. We zijn continu opgejaagd en voelen ons altijd bekeken. En niet alleen wij zitten in deze egoïstische tunnel, maar ook de beleidsmakers.”

We leven in een gelaagde wereld, een wereld van (mond)maskers. “Probeer door dat masker te kijken.”

“Zij die niet in het ritme van het leven meegaan, daar bestaan geen statuten voor. Ik pleit voor maatwerk, in plaats van mensen een bepaalde maat te geven.”

Kwetsbaarheid is ingebouwd in onze biologie en psychologie, het zit ingebouwd in ons electriciteitsnetwerk van ons brein. Onveiligheid komt dan ook binnen in ons zenuwstelsel en niet per se in onze gedachten. Erger nog, vaak maken we onszelf wijs dat we niet kwetsbaar en veilig zijn.”


“Iets als ‘veilig’ benoemen maakt niet per se dat het ook veilig aanvoelt, dat is voor iedereen anders.”

“Leer kinderen leven in connectie met zichzelf, en met elkaar. Onderwijs is zoveel meer dan gewoon het overbrengen van koude kennis.”

Hoe zou je jouw drempel uitleggen aan een kind?

“Ik ga de vraag eens omkeren. (…) Wij zelf kunnen veel leren van kinderen, hoe ze reageren en de situatie onder woorden brengen. Dat is altijd zo eerlijk, zo eenvoudig en zo authentiek.”


“Wat ge voelt, dat voelt ge.”

“Laat mij één van de mensen zijn die veiligheid biedt, zodat kinderen gewoon worden aan veiligheid, deze herkennen en ervan kunnen genieten. Geef ze de ruimte om zichzelf te zijn, ze moeten weten dat ze hun emoties mogen tonen.”


“Een vijfjarig kind, dat snapt mij sowieso. Wij spelen altijd samen. Het is de maatschappij die hun een andere uitleg geeft en hun doet twijfelen.”


Ik zou ze graag meegeven: probeer niet te veel te denken, en voel wat je zelf graag wil.”

“Moest iedereen een inherent gevoel voor veiligheid hebben zoals kinderen, zou de onveiligheid benoemd kunnen worden. Dan pas zou veiligheid de norm worden.”

Hoe ziet de ideale situatie waar jij volledig straalt, adem haalt en voluit leeft er uit?

“Veiligheid bouwen we niet alleen op, ook al wordt ons dat wel wijsgemaakt… We hebben elkaar nodig.


“De ideale wereld is er één waarin de dingen, met respect voor elkaar, in alle eerlijkheid benoemd mogen worden. Waar iedereen écht gehoord en gezien wordt.”


“Als we de ideale wereld beschrijven gaat dit altijd gepaard met verdriet, want onze wereld is nu eenmaal niet ideaal.” Maar er is ook hoop want er zijn altijd mogelijkheden, en de mens, die is krachtig in zijn kwetsbaarheid.


“Een gevoel van veiligheid is voor mij mogen instorten, maar ook veilig zijn van je eigen oordeel.”


“Een wereld waarin iedereen een mentor heeft die je door het leven leidt. Iemand die u in uw gevoel en in uzelf trekt.”

“Onszelf niet meer kunnen geloven is héél zwaar.”

“Het is belangrijk om te leren herkennen wanneer het slechter of net beter gaat. Je moet je eigen kompas zoeken, waarmee je navigeert door het leven.”

“Het is oké om te vallen, we zien wel hoe je weer opstaat.”

Het is belangrijk dat je een plaats hebt waar je mag zijn, maar niets moet zijn.”

“Micro-momenten kunnen heel groots zijn, zoek je eigen eilandjes, en bouw ze verder op.”

Uit welke artistieke kunstvormen of quotes haal jij steun?

The cave you fear to enter, holds the treasure you seek – Joseph Campbell

“Iedereen moet leren dromen en visualiseren: een leven zonder drempels binnengaan, zo echt en kleurrijk als mogelijk.”

”Wat mij helpt is schrijftherapie. Daarbij zet je een timer voor enkele minuten en schrijf je alles van je af. Zelf als je niet weet wat schrijven, blijf je doorschrijven. Na een tijdje kom je vanzelf wel tot de essentie.”